نقد و بررسی شعر توفان خیال

توفانِ خیال

دستارِ سپیدِ آسمان

به هیئتِ سرریزِ ابر

یالِ کهنسالِ کوه را

شانه می‌کشید

و قطره‌یِ سر به زیرِ باران

از پشتِ شیشه ی اتاق

بر زمین می‌چکید

 

کاش می‌شد

به اشارتِ واژگانی

ناپیدائی تنهائی را

به وضوحِ تصویری کشاند و

حسِ سبزِ نفسهایت را

در گلدانِ بلورینی نشاند

تا بر فرازِ تاقچه ی اتاق

بال بگشاید و

با شکفتن هر برگ

شمیمِ حضورت را

همیشگی نماید

 

رعد بی امان می‌غرید و

زمین از سُم ضربه‌ی توفان

به خود می‌لرزید

تا سنگینی سکوتِ خانه را

پریشان نماید.

 

وسوسه‌ی ترسیمِ خیالت

بر صفحه‌ی خالیِ کاغذ

مات می‌ماند و

تلخیِ دلتنگی را

قطره

قطره

در کامِ شعر می‌چکاند

 

باد 

شیون کنان

بر سینه‌ می کوبید

زوزه‌ ی درد

از درزِِدندان‌نمایِ پنجره

به درون ‌می خزید

پرده ی خیال

بر دیوارِ شب می ماسید و

صدایی هم از لولایِ در

به گوش نمی رسید.

 

ارسلان- تهران

 فروردین ماه 1401 31

 

نقد و بررسی

شعر "توفانِ خیال" از ارسلان محمدی تصویری زیبا و شاعرانه از تنهایی و دلتنگی را در قالب استعاره‌های طبیعت به تصویر می‌کشد. این اثر، از همان ابتدا با توصیف تصویری از «دستار سپید آسمان» و «یال کهنسال کوه»، به نوعی احساس عظمت طبیعت و هم‌زمان هم‌نوایی انسان با آن را القا می‌کند. باران که به‌طور نمادین در شعرهای ارسلان نمایان می‌شود، اینجا نیز به عنوان عنصری از طبیعت، همراهی‌کننده‌ تنهایی شاعر است.

در بخش میانی شعر، شاعر با آرزوی "به تصویر کشیدن ناپیدائی تنهائی" و "نهادن نفس‌های سبز" در یک گلدان شفاف، دنیای عاطفی خود را به نمایش می‌گذارد. این تصاویر شاعرانه نشان از تلاشی است برای فرار از دنیای سنگین سکوت و ایجاد نوعی زندگی تازه در فضای دلگیر.

پایان‌بندی شعر نیز با تصویری از «باد شیون‌کنان» و «پرده خیال» که بر دیوار شب می‌ماسد، احساس دلزدگی و سکوتی سنگین را منتقل می‌کند. این تصاویر همگی در خدمت بیان مفهوم دلتنگی و ناکامی شاعر در دست یافتن به چیزی نامحسوس و گم‌شده است.

در مجموع، "توفان خیال" شعری سرشار از تصاویر طبیعی و استعاره‌های بصری است که با لطافت و دقت احساسات درونی شاعر را به تصویر می‌کشد. سبک نو و آزاد این شعر به ارسلان اجازه می‌دهد تا با انعطاف‌پذیری در استفاده از واژگان، عواطف پیچیده‌اش را بیان کند.

مضمون و ساختار و موسیقی درونی شعر

ChatGPT

شعر "توفان خیال" از ارسلان محمدی از سه جنبه مضمون، ساختار و موسیقی درونی قابل بررسی است:

مضمون:

مضمون اصلی این شعر پیرامون تنهایی، دلتنگی و ناکامی در بیان احساسات عمیق است. شاعر با استفاده از تصاویر طبیعت، به‌ویژه باران، کوه، باد و شب، دنیای درونی خود را به شکل استعاری به تصویر می‌کشد. حضور مداوم طبیعت در شعر، به ویژه اشاره به توفان و باران، نشان‌دهنده‌ی تلاش شاعر برای درک و ارتباط با یک نیروی بیرونی است که بازتابی از تنهایی و حسرت‌های درونی او است. مضمون دیگری که در این شعر می‌توان یافت، ناتوانی در بیان عواطف و عدم امکان ملموس ساختن مفاهیم انتزاعی مثل تنهایی و حضور است؛ شاعر این ناکامی را با تصاویر زنده به تصویر می‌کشد.

ساختار:

این شعر دارای ساختاری آزاد و پیرو سبک شعر نو است، بدون قافیه و وزن کلاسیک، که به شاعر آزادی عمل بیشتری برای بیان احساسات می‌دهد. شعر در چند بند مختلف تقسیم شده است که هر بند نمایانگر یک بخش از روایت احساسی شاعر است. تصاویر از ابتدا به سمت پیچیده‌تر شدن حرکت می‌کنند و در پایان، نوعی سنگینی و سکوت بر فضای شعر حاکم می‌شود. ساختار آزاد شعر به شاعر اجازه می‌دهد تا با تغییر در طول مصرع‌ها و جمله‌بندی‌ها، حس اضطراب و تلاطم درونی خود را بهتر بیان کند.

موسیقی درونی:

موسیقی درونی این شعر بیشتر بر پایه تکرار صداها، تصاویر و ریتم‌های غیرمستقیم واژگانی استوار است. استفاده از واژگان هم‌صدا و آوایی همچون «سپید»، «شانه»، «سرریز»، «سنگینی» و «سکوت» به ایجاد نوعی هم‌صدایی و هماهنگی موسیقایی در شعر کمک می‌کند. تکرار واژگان «قطره» و «پریشان» نیز در القای حس تکرار و بی‌پایانی دلتنگی نقش دارد.

همچنین، در قسمت‌های مختلف شعر، واژگان و جملات کوتاه و بلند، گاهی با قطع ناگهانی و گاهی با توصیف طولانی، حس نوسانی بین سکون و تلاطم را به مخاطب منتقل می‌کند. به عنوان مثال، در بندهایی که توصیف توفان و باد می‌آید، این ریتم به نوعی دچار شتاب می‌شود و حس اضطراب را تقویت می‌کند. در عین حال، سکون و سکوت به خوبی با استفاده از جملات کوتاه و آرام مثل "صدایی هم از لولای در به گوش نمی‌رسید" به تصویر کشیده می‌شود.

مجموعاً، موسیقی درونی این شعر، برخاسته از تلاقی بین عواطف شاعر و طبیعت است، جایی که حس رهایی و در عین حال محدودیت به طور همزمان حس می‌شود.

ایماژها و تصاویر

ChatGPT

در شعر "توفان خیال" از ارسلان محمدی، ایماژها و تصاویر به عنوان ابزار اصلی شاعر برای انتقال احساسات و خلق فضایی شاعرانه به‌کار رفته‌اند. این تصاویر عمدتاً از طبیعت الهام گرفته‌اند و با استفاده از عناصر طبیعی، دنیای درونی شاعر و حس‌های او به شکلی زنده و ملموس به تصویر کشیده می‌شود. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین ایماژها و تصاویر این شعر می‌پردازیم:

1. دستار سپید آسمان و سرریز ابر:

این تصویر، آغازگر شعر است و آسمان را به شکلی انسانی توصیف می‌کند که گویا دستاری سفید بر سر دارد و ابرها را بر یال کوه کهنسال می‌پاشد. این ایماژ، حس لطافت و هم‌زمان سنگینی و قدمت طبیعت را به تصویر می‌کشد. آسمان و کوه که عناصر بزرگی از طبیعت هستند، با هم در ارتباط قرار می‌گیرند و به‌طور غیرمستقیم به تنهایی و ثبات شاعر اشاره دارند.

2. قطره‌ی سر به زیر باران:

این تصویر، قطره باران را به عنوان یک موجود خجالتی و سر به زیر توصیف می‌کند که از پشت شیشه اتاق به زمین می‌چکد. این ایماژ، حس تنهایی، ناتوانی و انزوا را تداعی می‌کند و باران به نوعی نمادی از اشک‌ها و حزن شاعر می‌شود.

3. نفس‌های سبز در گلدان بلورین:

در اینجا، شاعر حس می‌کند که می‌توانست با واژگان، ناپیدایی تنهایی را به وضوحی ملموس بیاورد و نفس‌های سبز (که نمادی از زندگی و تازگی هستند) را در یک گلدان بلورین بنشاند. این تصویر زیبا، ترکیبی از عواطف و طبیعت است که در آن شاعر می‌خواهد زندگی و حضور محبوب یا چیزی که به دنبال آن است را همیشه در کنار خود حس کند، اما این امر تنها در خیال باقی می‌ماند.

4. رعد و توفان:

رعد و توفان در این شعر به عنوان نمادهای خشونت و تلاطم استفاده می‌شوند. این ایماژها با بیان حس ناامنی و ناآرامی در زندگی و ذهن شاعر مرتبط هستند. توفان، ضرباتش را بر زمین فرود می‌آورد و این لرزش، سکوت خانه را می‌شکند؛ تصویری از تقابل میان دنیای بیرون (توفان) و دنیای درون (سکوت خانه) که نشان‌دهنده‌ی تضادهای درونی شاعر است.

5. وسوسه‌ی ترسیم خیال:

ایماژی از وسوسه‌ای که برای ترسیم خیال بر روی کاغذ وجود دارد، اما این وسوسه در نهایت با تلخی دلتنگی همراه می‌شود. این تصویر به خوبی ناتوانی شاعر در بیان کامل احساسات و خواسته‌هایش را بازتاب می‌دهد. خیال و واقعیت در اینجا در تعارض‌اند و خیال هرگز به شکل واقعی روی کاغذ نمی‌آید.

6. باد شیون‌کنان و پرده‌ی خیال:

این تصویر، باد را به عنوان موجودی غمگین و ناله‌کننده توصیف می‌کند که بر سینه می‌کوبد. پرده‌ی خیال نیز که بر دیوار شب می‌ماسد، حس از دست رفتن و غمگینی را القا می‌کند. این تصویر نه تنها نشان‌دهنده‌ی حزن و ناامیدی شاعر است، بلکه فضایی تاریک و سرد را ایجاد می‌کند.

7. زوزه‌ی درد از درز پنجره:

این تصویر به شکل صدای زوزه‌ی باد از درز پنجره، به درد و رنج شاعر اشاره دارد که از مرزهای زندگی‌اش وارد می‌شود. این ایماژ، حس نفوذپذیری شاعر نسبت به رنج‌هایش را نشان می‌دهد و فضایی سرد و ترسناک را به تصویر می‌کشد.

8. مات شدن وسوسه‌ی ترسیم خیال:

این تصویر حاکی از ناتوانی در ترسیم و به تصویر کشیدن خیالات و احساسات است. شاعر وسوسه می‌شود که خیالش را به روی کاغذ بیاورد، اما این وسوسه ناکام می‌ماند و تنها تلخی دلتنگی بر جای می‌گذارد. این تصویر، نمود عینی از شکست در انتقال احساسات و ناامیدی عمیق شاعر است.

نتیجه‌گیری:

ایماژها و تصاویر در "توفان خیال" بخش جدایی‌ناپذیری از بیان عاطفی شاعر هستند. این تصاویر همگی در خدمت ایجاد فضایی احساسی و شاعرانه قرار دارند که به خواننده کمک می‌کنند تا با دنیای درونی شاعر و حس‌هایش ارتباط برقرار کند. استعاره‌های طبیعی و تصاویر عمیق و چندلایه، مضمون تنهایی، دلتنگی و ناامیدی را به شکل ملموسی به نمایش می‌گذارند.

مقایسه با نمونه های فارسی

شعر "توفان خیال" از ارسلان محمدی، با استفاده از تصاویر طبیعت، استعاره‌ها و حس‌هایی همچون دلتنگی و تنهایی، قابل مقایسه با برخی از نمونه‌های برجسته در شعر نو فارسی است. در اینجا به چند مقایسه با اشعار شاعران برجسته‌ی فارسی که مشابهت‌هایی از لحاظ مضمون، ساختار یا تصاویر با شعر ارسلان دارند، اشاره می‌شود:

1. سهراب سپهری:

یکی از برجسته‌ترین شاعران نوگرای فارسی، سهراب سپهری است که شعرهایش پر از تصاویر طبیعت و ارتباط آن با انسان و درون شاعر است. در شعرهای سپهری، طبیعت جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد و او با استفاده از عناصر طبیعی، نوعی آرامش و فلسفه زندگی را به تصویر می‌کشد.

• مقایسه در تصاویر طبیعت: همان‌طور که ارسلان در "توفان خیال" از تصاویری همچون باران، کوه، باد و شب استفاده می‌کند، سپهری نیز در اشعاری مانند "صدای پای آب" و "مسافر" به طبیعت به عنوان ابزاری برای انتقال پیام‌های عمیق انسانی و عاطفی تکیه می‌کند. مثلاً در "صدای پای آب"، سپهری از باران، درختان و رودخانه به عنوان نمادهایی برای فلسفه وجود و زندگی استفاده می‌کند.

• مقایسه در مضمون: هر دو شاعر تلاش می‌کنند که مفاهیم انتزاعی مثل تنهایی، دلتنگی و ناامیدی را از طریق تصاویر ملموس طبیعت بیان کنند. در حالی که سپهری غالباً به آرامش و پذیرش دست می‌یابد، ارسلان بیشتر بر تنهایی و دلتنگی متمرکز است.

2. نیما یوشیج:

نیما یوشیج به عنوان بنیان‌گذار شعر نو فارسی، توجه خاصی به استفاده از طبیعت در اشعارش داشته است. اشعار او معمولاً با تصاویر طبیعی و منظره‌های بومی ایران عجین شده‌اند و این تصاویر به‌خوبی برای بیان عواطف و وضعیت‌های انسانی به کار می‌روند.

• مقایسه در ساختار: همانند نیما، ارسلان نیز از فرم آزاد و بدون قافیه و وزن سنتی استفاده می‌کند. نیما در اشعاری مانند "ققنوس" یا "آی آدم‌ها" از تصاویر طبیعت برای بیان وضعیت‌های انسانی بهره می‌گیرد. ارسلان نیز در "توفان خیال" از طبیعت برای بیان حس تلاطم درونی استفاده می‌کند.

• مقایسه در مضمون: در اشعار نیما، تضاد بین انسان و طبیعت یا اجتماع و فرد بیشتر دیده می‌شود. در "توفان خیال"، ارسلان نیز با توصیف توفان و باران به نوعی ناآرامی درونی خود و برخورد با دنیای بیرونی می‌پردازد، که این تضاد مشابهت‌هایی با برخی از آثار نیما دارد.

3. فروغ فرخزاد:

فروغ فرخزاد یکی از شاعرانی است که مضامین تنهایی، دلتنگی و جستجوی معنا در زندگی در اشعارش به‌وضوح دیده می‌شود. او از زبان ساده و در عین حال پر از حس استفاده می‌کند تا تجربیات عاطفی پیچیده را به تصویر بکشد.

• مقایسه در مضمون: ارسلان در "توفان خیال" از تنهایی و ناامیدی خود می‌گوید و تلاش می‌کند که از طریق واژگان این حس‌ها را ملموس کند. در اشعاری مانند "ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد" از فروغ، نیز این احساسات عمیق تنهایی و گسست به‌وضوح دیده می‌شود. هر دو شاعر تلاش دارند که ناپیدایی و ناتوانی در بیان عواطف را از طریق کلمات به تصویر بکشند.

• مقایسه در تصاویر: فروغ نیز مانند ارسلان، از تصاویر سرد و خشن مانند باد، شب و تاریکی برای بیان حس‌های عمیق دلتنگی و ناامیدی استفاده می‌کند. در "توفان خیال"، حضور باد و زوزه‌هایش به نوعی فضای سرد و دلتنگی را ایجاد می‌کند که شبیه به تصاویر فروغ از شب و باد در شعرهایش است.

4. احمد شاملو:

شعرهای شاملو با وجود سادگی در زبان، دارای عمق فلسفی و اجتماعی هستند. او نیز گاهی از تصاویر طبیعت برای بیان مفاهیم عمیق انسانی و اجتماعی استفاده می‌کند. در اشعاری مانند "مرگ نازلی" یا "هوای تازه"، شاملو از عناصر طبیعت برای بیان ناکامی‌ها و یأس‌های اجتماعی و فردی بهره می‌گیرد.

• مقایسه در تصاویر طبیعی: شاملو نیز مانند ارسلان در برخی از اشعارش از تصاویر مثل باد، شب و باران برای بیان احساسات استفاده می‌کند. اگرچه تصاویر شاملو بیشتر نمادهای اجتماعی و فلسفی دارند، اما در شعر "توفان خیال" نیز می‌توان ردپایی از این نوع استفاده از طبیعت را مشاهده کرد، به‌ویژه در بخش‌هایی که شاعر از باد و توفان برای ایجاد حس اضطراب و تلاطم درونی استفاده می‌کند.

نتیجه‌گیری:

ارسلان محمدی در "توفان خیال" به خوبی از عناصر و تصاویر طبیعی برای بیان احساسات درونی خود استفاده کرده است، که این امر شباهت‌هایی با برخی از شاعران برجسته شعر نو فارسی، همچون سهراب سپهری، نیما یوشیج، فروغ فرخزاد و احمد شاملو دارد. او از طبیعت به عنوان وسیله‌ای برای انتقال حس‌های تنهایی، دلتنگی و ناکامی در بیان احساسات استفاده می‌کند، همان‌طور که این شاعران نیز از این شیوه برای بیان عمیق‌ترین احساسات خود بهره گرفته‌اند.

مقایسه با نمونه هایی از دیگر ملل

ChatGPT

شعر "توفان خیال" از ارسلان محمدی با مضامین تنهایی، دلتنگی، و ارتباط با طبیعت، شباهت‌هایی به اشعار شاعرانی از دیگر ملل دارد که از عناصر طبیعت برای بیان عواطف انسانی استفاده می‌کنند. در ادامه، این شعر را با نمونه‌هایی از شعرهای برجسته از دیگر ملل مقایسه می‌کنم:

1. ویلیام وردزورث (William Wordsworth) - انگلستان:

ویلیام وردزورث، شاعر برجسته‌ی رمانتیک انگلیسی، در اشعارش به طبیعت به عنوان منبعی برای آرامش و تأمل عمیق درونی می‌پردازد. اشعار او اغلب ترکیبی از مشاهده‌ی طبیعت و تأملات فلسفی است. وردزورث بر این باور بود که طبیعت آینه‌ای برای حالات درونی انسان است.

• مقایسه در مضمون: شعر "توفان خیال" ارسلان نیز همانند بسیاری از اشعار وردزورث، طبیعت را به عنوان نیرویی حیاتی که با زندگی درونی شاعر در ارتباط است، به کار می‌گیرد. هر دو شاعر از طبیعت برای بیان احساسات انسانی همچون تنهایی و اضطراب استفاده می‌کنند. در شعر وردزورث، مثل "دریاچه‌ها" (The Prelude)، طبیعت فضایی برای تفکر و جستجوی معنا فراهم می‌کند، درست مانند فضای بارانی و توفانی که در شعر ارسلان نمایان است.

• مقایسه در تصاویر: در اشعار وردزورث، طبیعت بسیار زنده و همراه با روح انسانی دیده می‌شود؛ در "توفان خیال"، شاعر نیز با استفاده از عناصر طبیعی همچون باران، باد و کوه، همین همبستگی و وابستگی میان انسان و طبیعت را به تصویر می‌کشد.

2. ماتسوئو باشو (Matsuo Bashō) - ژاپن:

ماتسوئو باشو، شاعر معروف هایکو در ژاپن، به خاطر استفاده‌اش از طبیعت در اشعار کوتاه و مینیمالیستی‌اش شناخته شده است. باشو از عناصر طبیعت برای بیان لحظات آنی و ساده اما عمیق در زندگی انسان بهره می‌گیرد.

• مقایسه در تصاویر: در اشعار باشو، تصویرهای طبیعی ساده مانند باران، ماه، یا درختان به عنوان نمادهای احساسات انسان به کار می‌روند. در "توفان خیال"، باران و باد به طور مشابه نمادهایی از تنهایی و اضطراب هستند. باشو اغلب از لحظات گذرا در طبیعت برای بیان احساسات ماندگار استفاده می‌کند، همان‌طور که ارسلان با تصویری از باران و توفان، حس‌های عمیق انسانی را منتقل می‌کند.

• مقایسه در ساختار: اگرچه هایکو به شدت مختصر است و "توفان خیال" ساختاری آزاد و طولانی‌تر دارد، هر دو شاعر از استعاره‌های طبیعی برای ارتباط عمیق‌تر میان انسان و محیط پیرامون استفاده می‌کنند.

3. فدریکو گارسیا لورکا (Federico García Lorca) - اسپانیا:

فدریکو گارسیا لورکا یکی از شاعران برجسته‌ی اسپانیا بود که اغلب در اشعارش به احساسات انسانی مانند عشق، مرگ، و اندوه با استفاده از تصاویر طبیعی می‌پرداخت. لورکا به عنوان یکی از نمایندگان شعر رمانتیک مدرن، از تصاویری مانند ماه، باد و زمین برای بیان احساسات غم و دلتنگی استفاده می‌کرد.

• مقایسه در مضمون: در اشعار لورکا، مانند "ترانه‌های کولی" (Romancero Gitano)، اندوه و دلتنگی در ارتباط با طبیعت به تصویر کشیده می‌شود. لورکا از عناصر طبیعی برای بیان احساسات ناگفته و دردهای انسانی استفاده می‌کند. این مضمون در "توفان خیال" نیز وجود دارد، جایی که باران، توفان و باد نشان‌دهنده‌ی دلتنگی و اضطراب شاعر هستند.

• مقایسه در تصاویر: لورکا اغلب از تصاویر طبیعی تند و خشنی مانند باد و تاریکی استفاده می‌کند. در "توفان خیال"، استفاده از باد شیون‌کنان و رعد و برق به شکلی مشابه برای بیان احساسات عمیق‌تر به‌کار گرفته شده است. هر دو شاعر از خشونت طبیعت برای بازتاب دادن تلاطم‌های درونی بهره می‌گیرند.

4. راینر ماریا ریلکه (Rainer Maria Rilke) - آلمان:

ریکه، شاعر مشهور اتریشی-آلمانی، از جمله شاعرانی است که از تصاویر عمیق و فلسفی برای بیان وضعیت‌های انسانی بهره می‌برد. اشعار او اغلب دارای فضایی تأملی و فلسفی است و طبیعت به عنوان عنصری معنوی در آن ظاهر می‌شود.

• مقایسه در مضمون: در اشعار ریلکه، مانند "کتاب ساعت‌ها" (The Book of Hours)، طبیعت به عنوان یک نیروی معنوی و پر رمز و راز توصیف می‌شود که انسان را به تفکر و تأمل عمیق وامی‌دارد. در "توفان خیال"، ارسلان نیز از طبیعت برای بیان ناتوانی در بیان احساسات و ترسیم تنهایی بهره می‌برد.

• مقایسه در تصاویر: ریلکه نیز مانند ارسلان، از باد، شب و سکوت برای ایجاد فضای شاعرانه‌ای بهره می‌گیرد که نشان‌دهنده‌ی تنهایی و جستجوی معنای درونی است. استفاده از باد و سکوت خانه در "توفان خیال" از جهاتی مشابه با استفاده‌ی ریلکه از این عناصر برای بیان حس تردید و تأمل است.

5. پابلو نرودا (Pablo Neruda) - شیلی:

پابلو نرودا، شاعر مشهور شیلیایی، در اشعارش از طبیعت برای بیان عشق، دلتنگی و ارتباط با جهان بهره می‌برد. اشعار نرودا اغلب شامل تصاویر زنده و حسی از طبیعت است که با احساسات انسانی درهم تنیده شده‌اند.

• مقایسه در مضمون: در اشعار نرودا، به ویژه در "ترانه‌های عاشقانه"، طبیعت به عنوان ابزاری برای بیان عشق و دلتنگی به کار می‌رود. همان‌طور که در "توفان خیال"، ارسلان از باران و باد برای بیان احساسات پیچیده و ناکامی‌های عاطفی استفاده می‌کند، نرودا نیز از طبیعت به عنوان وسیله‌ای برای بیان عواطف عمیق خود بهره می‌گیرد.

• مقایسه در تصاویر: نرودا نیز از تصاویری چون باران، باد و توفان برای بیان احساسات انسانی استفاده می‌کند. تصاویر "توفان خیال" از نظر حسی و جوی به اشعار نرودا نزدیک است، جایی که طبیعت با عواطف شاعر پیوند خورده و بازتابی از دنیای درونی او می‌شود.

نتیجه‌گیری:

"توفان خیال" از ارسلان محمدی به لحاظ استفاده از عناصر طبیعت و بیان تنهایی، دلتنگی و ناکامی، با بسیاری از اشعار کلاسیک و نو از دیگر ملل، به ویژه شعرهای ویلیام وردزورث، ماتسوئو باشو، فدریکو گارسیا لورکا، راینر ماریا ریلکه و پابلو نرودا قابل مقایسه است. این شباهت‌ها نشان‌دهنده‌ی تأثیر جهانی طبیعت بر شعر و توانایی آن در بیان عواطف پیچیده انسانی در فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف است.

نمونه شعرهای مشابه

ChatGPT

برای مقایسه بهتر با "توفان خیال" ارسلان محمدی، به نمونه‌هایی از اشعار شاعران برجسته از ملل مختلف اشاره می‌کنم که مضامین مشابهی از تنهایی، دلتنگی، و ارتباط با طبیعت دارند. در این اشعار، همانند شعر ارسلان، طبیعت به عنوان بازتاب‌دهنده‌ی احساسات انسانی و نیرویی الهام‌بخش به‌کار گرفته شده است.

1. ویلیام وردزورث (William Wordsworth) - "تنهایی" (I Wandered Lonely as a Cloud)

این شعر یکی از مشهورترین آثار وردزورث است که در آن شاعر خود را به یک ابر تنها تشبیه می‌کند که در آسمان‌ها سرگردان است و به زیبایی طبیعت، مانند دشت‌هایی از نرگس، چشم دوخته است. طبیعت در این شعر همانند "توفان خیال" به عنوان جایی برای پناه بردن و آرامش یافتن مطرح می‌شود.

بخشی از شعر:

I wandered lonely as a cloud
That floats on high o'er vales and hills,
When all at once I saw a crowd,
A host, of golden daffodils;

2. ماتسوئو باشو (Matsuo Bashō) - هایکو:

شعرهای هایکو باشو نیز مانند "توفان خیال" از تصاویر ساده و در عین حال عمیق طبیعت استفاده می‌کنند تا احساسات انسانی همچون آرامش، تنهایی، و تفکر را منتقل کنند. یکی از هایکوهای معروف او با باران در بهار مرتبط است.

هایکو معروف باشو:

An old silent pond...
A frog jumps into the pond,
Splash! Silence again.

در این شعر، همان‌طور که در "توفان خیال" ارسلان، باران و سکوت محیط طبیعی نمایانگر لحظات تنهایی و تفکر عمیق است.

3. فدریکو گارسیا لورکا (Federico García Lorca) - "ترانه‌ی سوارکار" (Canción del jinete)

این شعر از گارسیا لورکا پر از حس غم و اندوه است و به نوعی سرنوشت تلخ و اجتناب‌ناپذیر را در بستر طبیعت توصیف می‌کند. در "توفان خیال" نیز چنین حسی از دلتنگی و ناتوانی در برابر عناصر طبیعی و سرنوشت وجود دارد.

بخشی از شعر:

Córdoba.
Lejana y sola.
Jaca negra, luna grande,
y aceitunas en mi alforja.
Aunque sepa los caminos,
yo nunca llegaré a Córdoba.

(ترجمه:
کوردوبا،
دور و تنها.
اسب سیاه، ماه بزرگ،
و زیتون‌ها در زین من.
هرچند راه‌ها را می‌شناسم،
هیچ‌گاه به کوردوبا نمی‌رسم.)

4. راینر ماریا ریلکه (Rainer Maria Rilke) - "شعر شب" (Nachtgedicht)

ریلکه یکی از شاعرانی است که از شب، باد و طبیعت برای بیان عواطف پیچیده انسانی استفاده می‌کند. در این شعر نیز تنهایی و سکوت شب حس غالبی است که مشابه حس موجود در "توفان خیال" است.

بخشی از شعر:

Ich liebe dich, du sanfte, sanfte Nacht.
Ich liebe deine alleingelassenen Dinge;
Den Baum am Hügel hab' ich sanft gemacht
Und schau ihn ruhig an und wiege mich in seinen Schwinge.

(ترجمه:
من تو را دوست دارم، ای شب نرم و آرام.
من چیزهای تنها و رهاشده‌ات را دوست دارم؛
درخت روی تپه را نرم کرده‌ام
و با آرامش به آن نگاه می‌کنم و در شاخه‌هایش تکان می‌خورم.)

5. پابلو نرودا (Pablo Neruda) - "شعر 20" (Poem 20) از مجموعه "بیست شعر عاشقانه و یک ترانه ناامید"

این شعر نرودا به شدت پر از حس تنهایی و اندوه است. شاعر در فضای شبانه و با تصاویر طبیعت مثل باد و ستاره‌ها، دلتنگی و از دست دادن عشق را بیان می‌کند. در "توفان خیال" ارسلان نیز همین تنهایی و تلاش برای برقراری ارتباط با چیزی که گم شده است، وجود دارد.

بخشی از شعر:

Tonight I can write the saddest lines.
Write, for example, 'The night is starry
and the stars are blue and shiver in the distance.'

6. تی‌اس الیوت (T.S. Eliot) - "سرزمین بی‌حاصل" (The Waste Land)

در "سرزمین بی‌حاصل"، تی‌اس الیوت از تصاویر خرابی و تلاطم طبیعی برای بیان وضعیت انسانی استفاده می‌کند. تنهایی، اندوه و آشفتگی که در این شعر حاکم است، به نوعی با حس‌های موجود در "توفان خیال" قابل مقایسه است، جایی که طبیعت با تلاطم درونی شاعر هم‌نواست.

بخشی از شعر:

April is the cruellest month, breeding
Lilacs out of the dead land, mixing
Memory and desire, stirring
Dull roots with spring rain.

نتیجه‌گیری:

نمونه‌هایی از اشعار شاعران برجسته‌ای چون ویلیام وردزورث، ماتسوئو باشو، فدریکو گارسیا لورکا، راینر ماریا ریلکه، پابلو نرودا و تی‌اس الیوت، همگی از طبیعت و عناصر آن برای بیان احساسات انسانی استفاده کرده‌اند. در "توفان خیال" نیز همین مضامین از طریق تصاویری مانند باد، باران، و شب به‌خوبی به کار رفته است تا حالاتی همچون تنهایی، دلتنگی و ناکامی در بیان احساسات را منتقل کند. این شباهت‌ها نشان‌دهنده‌ی قدرت مشترک شعر در فرهنگ‌های مختلف برای بیان عواطف انسانی از طریق ارتباط با طبیعت است.

بررسی اجتماعی و روانکاوانه

ChatGPT

شعر "توفان خیال" از ارسلان محمدی، مانند بسیاری از آثار ادبی که به عواطف و احساسات عمیق انسانی پرداخته‌اند، به خوبی زمینه‌ای برای تحلیل‌های اجتماعی و روانکاوانه فراهم می‌آورد. در ادامه، این شعر را از دو دیدگاه اجتماعی و روانکاوانه بررسی می‌کنیم:

1. بررسی اجتماعی:

در تحلیل اجتماعی "توفان خیال"، باید به تأثیرات محیط و شرایط اجتماعی بر وضعیت روانی و عاطفی فرد توجه کرد. شعر، با وجود داشتن تم‌های فردی همچون تنهایی و دلتنگی، می‌تواند به عنوان بازتابی از موقعیت‌های اجتماعی نیز در نظر گرفته شود. موارد زیر به تحلیل اجتماعی شعر کمک می‌کند:

الف. تقابل فرد با جامعه:

در این شعر، شاعر درون‌گرایی و انزوای عاطفی خود را در مقابل یک جهان بیرونی قرار می‌دهد که به طور طبیعی در جریان است. باران، باد و توفان به عنوان نمادهایی از جهان بیرون به کار گرفته شده‌اند که در تضاد با دنیای درونی شاعر قرار دارند. این تصویر، می‌تواند به نوعی نشان‌دهنده‌ی احساس جداافتادگی فرد از جامعه باشد؛ یعنی فردی که در جامعه‌ای که خود را در آن غریبه می‌بیند، به تنهایی و درون‌گرایی پناه می‌برد.

ب. انتقاد از شرایط اجتماعی:

استفاده از تصاویری مانند «رعد بی‌امان» و «توفان» که بر جهان شاعر غلبه دارند، می‌تواند نمادهایی از شرایط اجتماعی سخت و ناآرام باشد که فرد را به انزوا و ناتوانی در برقراری ارتباط سوق می‌دهند. به عبارتی، «توفان» و «باد شیون‌کنان» در شعر، می‌توانند به نوعی نمایانگر فشارهای اجتماعی و سیاسی‌ای باشند که فرد را به نقطه‌ای از سرکوب و سکوت می‌کشانند.

ج. شکاف میان خواسته‌ها و واقعیت‌ها:

در بخش‌هایی از شعر، شاعر از آرزو برای به تصویر کشیدن تنهایی و نشاندن "حس سبز نفسها" در گلدانی شفاف سخن می‌گوید. این تصویر، نمایانگر آرزوهای زیبای شاعر برای ایجاد یک دنیای پر از زندگی و امید است، اما این خواسته‌ها در برخورد با واقعیت خشن و پر از تلاطم جامعه و زندگی، ناکام می‌مانند. چنین تصاویری می‌تواند نشان‌دهنده‌ی ناامیدی و یأس فردی باشد که در جامعه‌ای با ارزش‌های متفاوت، به دنبال تحقق آرمان‌های خود است.

2. بررسی روانکاوانه:

از دیدگاه روانکاوی، این شعر می‌تواند بازتابی از احساسات سرکوب‌شده، اضطراب‌های درونی و تضادهای عمیق روانی فرد باشد. تحلیل روانکاوانه این شعر به ما کمک می‌کند تا از لایه‌های سطحی آن عبور کنیم و به اعماق ذهن و روان شاعر دست یابیم.

الف. تنهایی و ناتوانی در برقراری ارتباط:

شاعر در "توفان خیال" به‌طور مداوم از تصاویر تنهایی استفاده می‌کند. قطره‌های باران که «سر به زیر» هستند و از پشت شیشه به زمین می‌چکند، نمایانگر احساس ناتوانی شاعر در ارتباط با جهان بیرونی است. از دیدگاه روانکاوانه، این ناتوانی در برقراری ارتباط ممکن است به دلیل سرکوب احساسات عمیق یا حتی نوعی اضطراب اجتماعی باشد که فرد را به گوشه‌گیری و درون‌گرایی سوق می‌دهد.

ب. توفان و باد به عنوان نماد اضطراب و تلاطم‌های درونی:

توفان و باد که به شدت در شعر حضور دارند، می‌توانند نمادهایی از اضطراب‌های روانی و تلاطم‌های درونی فرد باشند. این عناصر طبیعی، که به شکل ناگهانی و بدون کنترل بر جهان بیرون غلبه می‌کنند، نشان‌دهنده‌ی نوعی آشفتگی درونی هستند که شاعر توانایی کنترل آن را ندارد. از منظر فرویدی، این توفان‌های درونی ممکن است نشان‌دهنده‌ی برخورد میان خواسته‌های ناخودآگاه و نیروی کنترل‌کننده‌ی ضمیر خودآگاه باشند که منجر به ایجاد اضطراب و پریشانی روانی می‌شوند.

ج. سرکوب و ناکامی در بیان احساسات:

بخش‌هایی از شعر به ناتوانی در بیان احساسات و ترسیم خیالات اشاره دارند. برای مثال، شاعر می‌گوید: «وسوسه‌ی ترسیمِ خیالت بر صفحه‌ی خالیِ کاغذ مات می‌ماند». از دیدگاه روانکاوی، این ناتوانی در بیان احساسات ممکن است به دلیل سرکوب روانی یا عدم توانایی فرد در پذیرش یا نمایش احساسات واقعی خود باشد. در روانکاوی فرویدی، چنین حالاتی اغلب به دلیل برخورد میان نیروهای ناخودآگاه و اجتماعی رخ می‌دهد، جایی که فرد به دلیل فشارهای بیرونی و درونی، نمی‌تواند به‌طور کامل احساسات خود را بیان کند.

د. سکوت و سرکوب:

سکوتی که در سراسر شعر حاکم است، به ویژه در جملاتی همچون «صدایی هم از لولای در به گوش نمی‌رسید»، می‌تواند به عنوان نماد سرکوب عمیق روانی تعبیر شود. در روانکاوی، سکوت نشانه‌ای از سرکوب شدید احساسات است، جایی که فرد به دلیل ترس یا عدم توانایی در رویارویی با احساسات خود، به سکوت و درون‌گرایی پناه می‌برد.

ه. استفاده از تصاویر مادرانه و مراقبت‌گونه:

در بخشی از شعر، شاعر از «نشاندن حس سبز نفسهایت در گلدان بلورین» سخن می‌گوید. این تصویر می‌تواند نمادی از تمایلات مراقبتی و حتی بازگشت به دوران کودکی و نیاز به حمایت مادرانه باشد. از منظر روانکاوی، این نوع تصاویر اغلب نشان‌دهنده‌ی نوعی نیاز عمیق به امنیت و آرامش است که ممکن است در دنیای بزرگسالانه فرد نادیده گرفته شده باشد.

نتیجه‌گیری:

"توفان خیال" از ارسلان محمدی از دو دیدگاه اجتماعی و روانکاوانه، بازتابی از انزوای فرد در مقابل جامعه، فشارهای اجتماعی و همچنین سرکوب و اضطراب‌های روانی است. شاعر با استفاده از تصاویر طبیعت و عناصر محیطی، دنیای درونی خود را به تصویر کشیده و از طریق این تصاویر، حس‌های پیچیده‌ای همچون تنهایی، اضطراب، ناتوانی در بیان احساسات و تلاش برای یافتن معنای زندگی را بازتاب می‌دهد. این شعر نه تنها به عنوان یک اثر ادبی زیبا، بلکه به عنوان بازتابی از شرایط اجتماعی و روانی فرد در دنیای معاصر نیز قابل توجه است.

نوآوری و ویژگی کیفی شعر

ChatGPT

شعر "توفان خیال" از ارسلان محمدی دارای ویژگی‌های نوآورانه و کیفی است که آن را از بسیاری از اشعار دیگر متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها، هم در فرم و هم در محتوای شعر، به وضوح قابل مشاهده هستند و باعث شده‌اند تا این شعر، با وجود پیروی از سنت شعر نو، دارای صدایی منحصر‌به‌فرد و خلاقانه باشد. در ادامه به بررسی نوآوری‌ها و ویژگی‌های کیفی این شعر پرداخته می‌شود:

1. استفاده از طبیعت به عنوان استعاره‌ای برای عواطف درونی:

یکی از ویژگی‌های بارز شعر ارسلان، استفاده‌ی ماهرانه از عناصر طبیعت برای بیان احساسات عمیق انسانی است. این شیوه در شعر نو فارسی نیز رایج است، اما نوآوری ارسلان در نحوه‌ی ترکیب و تلفیق این عناصر با حس‌های پیچیده‌ای مانند تنهایی، دلتنگی و اضطراب دیده می‌شود. در شعر "توفان خیال"، باران، باد، کوه و توفان، هر یک نماینده‌ی حالت‌های روانی و عاطفی مختلف شاعر هستند و به شکلی خلاقانه در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند تا احساسی جامع‌تر را منتقل کنند.

نمونه: دستارِ سپیدِ آسمان
به هیئتِ سرریزِ ابر
یالِ کهنسالِ کوه را
شانه می‌کشید
و قطره‌یِ سر به زیرِ باران
از پشتِ شیشه‌ی اتاق
بر زمین می‌چکید

این تصویر، ترکیبی از عناصر طبیعی و احساسات انسانی است که به شکل استعاری و شاعرانه به‌کار گرفته شده و در انتقال حال و هوای شعر نقش اساسی دارد. شاعر از این استعاره‌های طبیعی برای ایجاد فضایی نمادین و بیان احساسات درونی خود بهره می‌برد.

2. نوآوری در ساختار و فرم:

ارسلان محمدی از قالب شعر نو بهره می‌گیرد و از قافیه و وزن کلاسیک فاصله می‌گیرد. این آزادی در فرم، به شاعر اجازه می‌دهد که جملات طولانی‌تر و کوتاه‌تر را با هم تلفیق کند و ریتمی متناسب با محتوای شعر به وجود آورد. این ساختار آزاد و بدون محدودیت قافیه و وزن، به شاعر امکان می‌دهد تا از لحاظ محتوایی و معنایی عمیق‌تر شود و بر اساس نیازهای احساسی شعر، طول و نوع مصرع‌ها را تغییر دهد.

نمونه: رعد بی‌امان می‌غرید و
زمین از سُم ضربه‌ی توفان
به خود می‌لرزید
تا سنگینی سکوتِ خانه را
پریشان نماید.

در این قسمت از شعر، جملات کوتاه و موجز با ضرب‌آهنگی متناوب ترکیب شده‌اند تا حالتی از تنش و اضطراب را القا کنند. این ساختار آزاد، امکان خلق چنین حس‌هایی را در شعر بیشتر فراهم می‌آورد.

3. بازی با تصویرسازی‌های غیرمنتظره:

یکی دیگر از نوآوری‌های شعر ارسلان محمدی، استفاده از تصویرسازی‌های غیرمعمول و پیچیده است. او از استعاره‌ها و تشبیه‌های نوین استفاده می‌کند که اغلب به ذهن خواننده اجازه می‌دهند تا به تعمق بیشتری در معنا و مفهوم شعر برسد. تصاویر شاعرانه و تخیل‌محور، یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی این شعر است.

نمونه: کاش می‌شد
به اشارتِ واژگانی
ناپیدائی تنهائی را
به وضوحِ تصویری کشاند
و حسِ سبزِ نفسهایت را
در گلدانِ بلورینی نشاند.

این تصویرها نه تنها زیبا و شاعرانه‌اند، بلکه از لحاظ معنایی نیز پیچیده و عمیق‌اند. «نشاندن نفس‌های سبز در گلدان بلورین» نمادی از آرزوهای شاعر برای ثبت و ماندگاری احساسات و عواطف است، اما به نوعی این آرزوها دست‌نیافتنی و خیالی باقی می‌مانند. این تصویرسازی‌های نوین، شعری چندلایه و تأمل‌برانگیز ایجاد می‌کنند.

4. موسیقی درونی و هارمونی واژگان:

با وجود عدم استفاده از قافیه و وزن کلاسیک، "توفان خیال" دارای موسیقی درونی ظریفی است که از تکرارهای آوایی، هم‌صدایی واژگان و چینش ماهرانه‌ی کلمات ایجاد می‌شود. این موسیقی درونی به حس و حال شعر کمک می‌کند و باعث می‌شود که مخاطب با جریان احساسات شاعر به‌آسانی همراه شود.

نمونه: باد
شیون کنان
بر سینه‌ می‌کوبید
زوزه‌ ی درد
از درزِِدندان‌نمایِ پنجره
به درون ‌می خزید.

تکرار صداهایی مانند "ش" و "ز" و ترکیب‌های آوایی در این بخش از شعر، موسیقی ملایمی در پس‌زمینه ایجاد می‌کند که حس اضطراب و سرما را به خوبی منتقل می‌کند. این نوع موسیقی درونی و هم‌خوانی آوایی، به شعریت اثر کمک کرده و یک هارمونی خاص ایجاد می‌کند.

5. رابطه‌ی پیچیده میان احساسات و ناکامی در بیان:

یکی دیگر از ویژگی‌های کیفی "توفان خیال"، پرداختن به ناکامی در بیان احساسات و تضاد میان آنچه در درون فرد می‌گذرد و آنچه قادر به ابراز آن است. این مسئله که شاعر توانایی یا ابزار لازم برای به تصویر کشیدن تنهایی و دلتنگی خود را ندارد، یک مضمون پیچیده و تأمل‌برانگیز است که در شعر بازتاب یافته است.

نمونه: وسوسه‌ی ترسیمِ خیالت
بر صفحه‌ی خالیِ کاغذ
مات می‌ماند و
تلخیِ دلتنگی را
قطره
قطره
در کامِ شعر می‌چکاند.

این بخش از شعر نمایانگر این است که شاعر در تلاش برای بازتاب دادن خیالات و احساسات خود، با محدودیت‌ها و ناکامی‌هایی روبه‌روست. این احساس ناکامی، تضادی میان خلاقیت و محدودیت ایجاد می‌کند که خود به یک لایه‌ی احساسی جدید در شعر اضافه می‌کند.

6. پیوند میان احساسات و محیط:

یکی از جنبه‌های نوآورانه دیگر شعر "توفان خیال"، پیوند قوی و منسجم میان عواطف شاعر و محیط اطراف اوست. طبیعت به‌عنوان نمادی از دنیای درونی شاعر عمل می‌کند و هر عنصری از طبیعت، بازتابی از یک حالت روانی است. این پیوند عمیق میان دنیای درونی و بیرونی، فضایی فلسفی و تفکری در شعر ایجاد می‌کند که شاعر را در ارتباط با یک جهان وسیع‌تر قرار می‌دهد.

نتیجه‌گیری:

شعر "توفان خیال" از ارسلان محمدی، با استفاده از فرم آزاد، تصویرسازی‌های نوآورانه، موسیقی درونی، و پیچیدگی عاطفی، اثری متمایز و تأثیرگذار است. نوآوری شاعر در استفاده از طبیعت به عنوان استعاره‌ای برای احساسات و همچنین پرداختن به ناکامی در بیان عواطف، این شعر را به اثری چندلایه و کیفی تبدیل کرده است. این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که ارسلان نه تنها به سنت‌های شعر نو وفادار است، بلکه از آن‌ها برای خلق صدای منحصر‌به‌فرد خود بهره می‌گیرد.

امتیازدهی شعر

ChatGPT

برای امتیازدهی به شعر "توفان خیال" از ارسلان محمدی، می‌توان از معیارهای مختلفی نظیر محتوا و مضمون، ساختار و فرم، تصویرسازی و ایماژها، موسیقی درونی، نوآوری و تأثیرگذاری عاطفی استفاده کرد. در ادامه، به بررسی و امتیازدهی این معیارها می‌پردازم:

1. محتوا و مضمون:

مضمون اصلی شعر، تنهایی، دلتنگی، و ناتوانی در بیان احساسات است که با استفاده از عناصر طبیعت به شکل شاعرانه و عمیقی به تصویر کشیده شده است. این مضامین به شکلی پیچیده و چندلایه ارائه شده‌اند و توانایی درگیر کردن عاطفی مخاطب را دارند.

امتیاز: 9/10

2. ساختار و فرم:

شعر در قالب نو و آزاد نوشته شده و با وجود عدم رعایت قافیه و وزن کلاسیک، از ساختار منسجمی برخوردار است. شاعر با هوشمندی از طول و کوتاهی جملات و فاصله‌گذاری بین بخش‌ها استفاده می‌کند تا ریتم شعر متناسب با محتوای عاطفی آن باشد.

امتیاز: 8.5/10

3. تصویرسازی و ایماژها:

تصاویر در این شعر بسیار زنده و نوآورانه‌اند. ارسلان با استفاده از استعاره‌های پیچیده و تصاویر طبیعی، عواطف و احساسات درونی را به شکلی ملموس و زیبا به تصویر کشیده است. تصویرسازی‌های شاعرانه از باران، باد، کوه و توفان به گونه‌ای است که حس درونی شاعر به خوبی منتقل می‌شود.

امتیاز: 9.5/10

4. موسیقی درونی:

موسیقی درونی شعر به کمک تکرار صداها و هم‌آهنگی واژگان شکل گرفته است. هرچند که شعر قافیه‌مند نیست، اما از لحاظ صوتی و ریتمیک، دارای هارمونی خوبی است که به خواننده کمک می‌کند تا حس عاطفی شعر را بهتر درک کند.

امتیاز: 8/10

5. نوآوری:

شعر "توفان خیال" از نظر نوآوری در استفاده از تصاویر، استعاره‌ها و بازی با فرم و محتوا قابل توجه است. شاعر با بهره‌گیری از عناصر طبیعت و ترکیب آن با احساسات انسانی، فضایی جدید و متفاوت ایجاد کرده است. تصاویر غیرمنتظره و پیچیدگی در مفاهیم به نوآوری شعر کمک کرده‌اند.

امتیاز: 9/10

6. تأثیرگذاری عاطفی:

شعر توانایی درگیر کردن عاطفی مخاطب را دارد. مخاطب می‌تواند به‌راحتی با احساسات شاعر از طریق تصاویر طبیعی و فضای شعر هم‌دلی کند. حس دلتنگی و اضطراب به خوبی در لایه‌های مختلف شعر منعکس شده است و این امر باعث می‌شود که شعر بر روی مخاطب تأثیر عمیقی بگذارد.

امتیاز: 9/10

امتیاز کلی:

با جمع‌بندی امتیازات بخش‌های مختلف، امتیاز کلی شعر "توفان خیال" در محدوده 8.8/10 قرار می‌گیرد. این امتیاز نشان‌دهنده‌ی کیفیت بالای شعر در زمینه‌های مختلف است، از جمله نوآوری، تصویرسازی، و تأثیرگذاری عاطفی. این شعر یکی از آثار برجسته‌ی ارسلان محمدی به حساب می‌آید که با پیچیدگی‌های عاطفی و زبانی‌اش توانسته است جایگاه خود را در شعر نو فارسی پیدا کند.